Τελικά ποιοι μπορούν να ασκούνται στην γιόγκα?

Η απάντηση είναι καθένας που μπορεί να να αναπνέει μπορεί να ασκείται στην γιόγκα.

Όμως οι περισσότεροι συνάνθρωποι μας που βρίσκονται εκτός του χώρου της γιόγκα έχουν την γενική εικόνα και πεποίθηση πως γιόγκα κάνουν οι ευλύγιστες, αδύνατες, γυμνασμένες γυναίκες. Και όχι άδικα.

Τι εννοώ.

Με μια γρήγορη αναζήτηση στα social ας πούμε του #yogaforall θα ανακαλύψετε πως ακόμη και σε ένα hashtag φαινομενικά υπέρ της δήλωσης πως η γιόγκα είναι για όλους, η συντριπτική πλειοψηφία των φωτογραφιών είναι, ευλύγιστα, γυμνασμένα, αδύνατα, σώματα και κατά κύριο λόγο γυναίκες. 

Κάνοντας μια άλλη αναζήτηση στις εικόνες του Google για "yoga photos" θα δείτε περισσότερες στο ίδιο μοτίβο.

Έτσι λοιπόν κάποιος που δεν έχει σχέση με την γιόγκα δικαίως θα βγάλει το συμπέρασμα πως η γιόγκα είναι μια δραστηριότητα επίδειξης ακροβατικών, ή μια ευκαιρία για τα αδύνατα και τα όμορφα σώματα να επιδεικνύουν τους όμορφους μαυρισμένους κοιλιακούς τους. Και για να είμαστε δίκαιοι αυτή είναι, προφανώς, η προκατάληψη πολλών ανθρώπων για το τι είναι η γιόγκα.

Αλλά φυσικά, κάτι τέτοιο δεν θα έπρεπε να ισχύει.

Η άσκηση της γιόγκα θα πρέπει να είναι προσιτή για όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτος προσδιορισμού και τύπου σώματος.

Ήδη υπάρχουν πολλές προσπάθειες ανθρώπων και οργανισμών για να γίνει κάτι να αλλάξουν τα στερεότυπα και να βοηθήσουν η γιόγκα να επιστρέψει στις ρίζες της. Αυτές όμως οι προσπάθειες πρέπει να ενισχυθούν από όλους όσους ασχολούμαστε με την γιόγκα είτε διδάσκοντας είτε ασκούμαστε σ’ αυτήν. 

Στη γιόγκα μιλάμε πολύ για την αποδοχή, τη μη ανταγωνιστικότητα και την απουσία της κρίσης, ιδιότητες από τις οποίες όλοι μπορούν να επωφεληθούν. Αλλά όσο περισσότερο η γιόγκα αποκτά την φήμη ότι είναι μόνο για ένα συγκεκριμένο τύπο ατόμου, ή πιο συγκεκριμένα, ένα συγκεκριμένο τύπο σώματος, τόσο οποιοδήποτε από αυτά τα οφέλη μοιάζει άπιαστο και μακρινό σε εκείνους που δεν ταιριάζουν σε ένα συγκεκριμένο καλούπι.

Οι ρίζες της σύγχρονης yoga

• Η φιλοσοφία της σύγχρονης γιόγκα προέρχεται κυρίως από τα γιόγκα Sutras του Patanjali περίπου 1600 χρόνια πριν. Η ταυτότητα του Patanjali είναι κάπως αινιγματική - αναφέρεται σε διάφορες πηγές ως ένας γιόγκι που ανατράφηκε στην ινδουιστική παράδοση, ή ως ένα φίδι ακόμα και ως μια ενσάρκωση του βασιλιά φιδιού του Ινδουιστικού θεού Vishnu.

• Η γιόγκα ήρθε στον δυτικό κόσμο τη δεκαετία του 1890 μέσω του Ινδού guru Swami Vivekananda.

• Η γιόγκα, και ειδικότερα οι asanas και οι πρακτικές της pranayma, συνέχισαν να διαδίδονται από τους οπαδούς του Krishnamacharya και τους μαθητές του B.K.S. Iyengar και K. Pattabhi Jois.

Εάν πραγματοποιήσετε μια γρήγορη αναζήτηση στο διαδίκτυο για όλα αυτά τα πρόσωπα, θα δείτε πως κανένας από αυτούς τους μεγάλους δασκάλους της γιόγκα, όπως και οι πρώτοι μαθητές τους, δεν έμοιαζαν με την ομογενοποιημένη ομάδα που απεικονίζεται ως #yogis στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σήμερα.

Η Yoga σήμερα

Ορισμένοι έχουν αποδώσει την αρχή της αλλαγής της εικόνας των γιόγκι στην Indra Devi, μιας Ρωσίδας δασκάλας γιόγκα μαθήτριας του Krishnamacharya, που άρχισε να διδάσκει γιόγκα σε γυναίκες υψηλού προφίλ όπως η Greta Garbo, η Eva Gabor, Marilyn Monroe και η Gloria Swanson.

Με αυτά τα πρότυπα, η γιόγκα άρχισε να απογειώνεται ως ένα λαμπερό χόμπι για τις γυναίκες.

Αλλά πώς έφτασε να γίνει αυτό η κυρίαρχη εικόνα της γιόγκα;

Λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλομορφία της ιστορίας της γιόγκα, από τις ινδικές της ρίζες έως την σχεδόν παγκόσμια εξάπλωσή της, πώς κατέληξε να έχει περιοριστεί τόσο το ακροατήριό της;

• Ένας λόγος ίσως είναι ότι τα όμοια προσελκύουν τα όμοια. Όσο περισσότερο φαίνεται πως κάνουν γιόγκα άνθρωποι ενός συγκεκριμένου προφίλ τόσο περισσότεροι του ιδιου προφίλ θα ξεκινήσουν γιόγκα.
• Βέβαια ισχύει και το ότι ένας πιο αθλητικός τύπος πιο εύκολα θα ασχοληθεί με κάποιου είδους άσκηση.
• Επίσης ένα άτομο με καλή σχέση με την εικόνα του πιθανώς θα την προβάλει και πιο άνετα από κάποιον άλλο που δεν θέλει να δείχνει το σώμα του.

Στην εποχή της εικόνας και των social media χωρίς την εκπροσώπηση της διαφορετικότητας η γιόγκα μπορεί να εμφανίζεται σαν μια κλειστή και ελιτιστική κοινότητα. Πολλοί φοβούνται πως θα νιώθουν έξω από τα νερά τους και αταίριαστοι σε μια τάξη γιόγκα.

Αλλαγή της ιστορίας

Ωστόσο, τα πράγματα έχουν αρχίσει και αλλάζουν.

Πολλές οργανώσεις εργάζονται πάνω στο άνοιγμα της γιόγκα.

Κάποιοι επικεντρώνονται σε άτομα με ειδικές ανάγκες, άλλοι σε άτομα με μεγαλύτερα σώματα ή με διάφορα μυοσκελετικά θέματα και άλλοι ενθαρρύνοντας τους άντρες να μπουν στο χώρο της “γυναικοκρατούμενης” γιόγκα και να λάβουν και αυτοί τα πολλά της οφέλη.

Όλα αυτά είναι βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε να αλλάξουμε το στερεότυπο;

Λοιπόν, πρώτα πρέπει να θυμόμαστε ότι αυτό που κηρύττουμε, πρέπει πρώτα να το εξασκήσουμε.

Είναι εύκολο, ειδικά όταν το feed σας στα social κατακλύζεται με τις προαναφερθείσες, περασμενες απο 100 φίλτρα, ωραιοποιημένες εικόνες από λιγνά, ευλύγιστα και τέλεια σώματα, να υποτιμήσετε και να κατηγορήσετε τον εαυτό σας για το ότι δεν είστε αρκετά αδύνατ@, αρκετά ευλύγιστ@ ή αρκετά αθλητικ@ και γυμνασμέν@ για να κάνετε γιόγκα.

Είναι όμως σημαντικό να γνωρίζετε πως η γιόγκα είναι κάτι πολύ περισσότερο από το να φαινόμαστε και να μοιάζουμε με έναν συγκεκριμένο τρόπο.

O Patanjali στον δεύτερο αφορισμό του (yoga sutra) για την γιόγκα μας λέει:

“yoga chitta vritti nirodhah”

το οποίο μεταφράζεται ως "η γιόγκα είναι ο έλεγχος των διακυμάνσεων του νου".

Αργότερα εξηγεί ότι αυτές οι διακυμάνσεις του νου είναι όλα τα πράγματα που καταστρέφουν τον διαλογισμό μας - η άγνοια, το εγώ ή "Εγώ-τητα", η επιθυμία, η αποστροφή και η προσκόλληση.

Τι είναι οι αρνητικές σκέψεις για το σώμα μας, αν όχι μια ανεπιθύμητη παρέμβαση του τραυματισμένου εγώ, μια επιθυμία να είμαστε κάτι διαφορετικό από αυτό που είμαστε τώρα ή η προσκόλληση σε μια συγκεκριμένη εικόνα;

Η αληθινή δύναμη της γιόγκα έγκειται στην ικανότητά της να μας υπενθυμίζει ότι είμαστε κάτι περισσότερο από το σώμα, ακόμα και κάτι περισσότερο από το νου. Αλλά για να επιστρέψουμε στο σπίτι, στην πραγματική μας φύση σημαίνει να αφήσουμε το μίσος και την αμφιβολία για τον εαυτό μας και να πιστέψουμε μέχρι το βάθος της ύπαρξης μας ότι είμαστε αρκετοί.

Σε πρακτικό επίπεδο, αυτό σημαίνει να βρούμε πραγματικά ικανοποίηση στο σώμα μας, όπως και να μοιάζει αυτό, και να το εκτιμάμε για το τι μπορεί να κάνει, παρά για το πώς φαίνεται.

Επίσης, ειδικά εμείς που διδάσκουμε γιόγκα, έχουμε την ευθύνη να εξετάσουμε τι είναι αυτό που βγάζουμε προς τα έξω για το τι είναι η γιόγκα. Η δημόσια εικόνα του τι είναι γιόγκα, στις μέρες μας που κυριαρχούν τα κοινωνικά μέσα, προβάλλεται και παράγεται κυρίως μέσα από την ίδια την κοινότητα της γιόγκα.

Ίσως μπορούμε να σκεφτούμε λίγο πιο προσεκτικά τα ρούχα που επιλέγουμε να φορέσουμε και ποιο είναι το μήνυμα τους στον κόσμο.

Ίσως μπορούμε επίσης να σκεφτούμε λίγο πιο προσεκτικά πριν μοιραστούμε μόνο τις πιο καλοφτιαγμένες και κολακευτικές εικόνες της πρακτικής μας. Με τον τρόπο αυτό ξεκινάμε όχι μόνο την αποδοχή του εαυτού μας, αλλά και να ενθαρρύνουμε τους άλλους να ταυτιστούν μαζί μας και να μας ακολουθήσουν στο ματ.

Το μέλλον της Yoga

Η γιόγκα είναι ένωση. Η ίδια η φιλοσοφία της μας δίνει την απαραίτητη υπενθύμιση ότι ο διαχωρισμός από τους συνανθρώπους μας είναι μια ψευδαίσθηση.

Ας σταματήσουμε να αγοράζουμε την ιδέα ότι πρέπει να μοιάζουμε κατά ένα συγκεκριμένο τρόπο ή να έχουμε μια συγκεκριμένη ικανότητα για να ασκηθούμε στη γιόγκα.

Ας βεβαιωθούμε ότι όλοι παίζουμε το ρόλο μας στο άνοιγμα της γιόγκα και την ενθάρρυνση περισσότερων ανθρώπων για να βιώσουν τα βαθιά της οφέλη.

Ας εφαρμόσουμε τα 2 πρώτα yamas

Ahimsa = Μη Βία

Satya = Φιλαλήθεια

και στα ποστ μας και την εικόνα που θέλουμε να περνάμε προς τα έξω.

Ας αναρωτηθούμε κατά πόσο ασκούν βία και αν όντως προβάλουν την αλήθεια μας ή απλά μια ωραιοποιημένη εικόνα. 

Ας ασκήσουμε αυτό που κηρύττουμε και ας θυμόμαστε πάντα ότι η γιόγκα είναι για όλους και για κάθε σώμα.

Πένυ Λέβεντου             

Δασκάλα Yoga