Η διατροφή ειναι ένας βασικός παράγοντας στην πρακτική της γιόγκα. Σύμφωνα με την Ayurveda οι διάφορες τροφές έχουν ποιότητες και όταν ασκούμαστε στην γιόγκα αυτές οι ποιότητες παίζουν ρόλο στο κατα πόσο θα ευνοήσουν την πρακτική μας για τον έλεγχο των διακυμάνσεων του νου.

Επίσης εχει αποδειχθεί ιατρικά η αξία της νηστείας στην υγεία μας. Δηλαδή η αποχή απο την τροφή ή κάποιες τροφές για κάποιο χρονικό διάστημα.

Στην παράδοση της γιόγκα συναντάμε την νηστεία του Ekādaśī (Εκάντασι) η οποία και τηρείται δυο φορες το μηνα.

Ekādaśī (Ekadashi) ("Ενδέκατος"), είναι η ενδέκατη σεληνιακή ημέρα (tithi) καθεμιάς από τις δύο σεληνιακές φάσεις που συμβαίνουν σε έναν βεδικό ημερολογιακό μήνα - το Shukla Pakṣa (η περίοδος προς την πανσέληνο που το φεγγάρι μεγαλώνει) και του Kṛṣṇa Pakṣa (η περίοδος προς την νεα σελήνη όπου το φεγγάρι μικραίνει).

Είναι σύμφωνα με τα βεδικά ιατρικά κείμενα της Αγιουρβέδα και αναφέρεται με λεπτομέρεια σε πολλές πρωτότυπες πραγματείες όπως η Charaka Samhita και η Susruta Samhita. 

Σύμφωνα με αυτά τα κείμενα υπάρχουν κάποιες μέρες του μήνα που το ανθρώπινο σώμα δεν έχει τις ίδιες απαιτήσεις σε τροφή και επίσης το ίδιο το σώμα καθαρίζει και αποβάλει διάφορες τοξίνες.

Πνευματικά, το Ekadashi συμβολίζει τις έντεκα αισθήσεις που αποτελούνται από τα πέντε όργανα αίσθησης, τα πέντε όργανα δράσης και ο νους.

Οι άνθρωποι τηρούν την νηστεία για να σηματοδοτήσουν την ημέρα ελέγχοντας τις έντεκα αισθήσεις και καταναλώνοντας μόνο επιτρεπόμενες τροφές και απέχοντας από άλλες.

Στο Νεπάλ και την Ινδία, το Ekādaśī θεωρείται ημέρα για την κάθαρση του σώματος, την αποκατάσταση και την αναζωογόνηση και συνήθως τηρείται με μερική ή πλήρη νηστεία. 

Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και υδατάνθρακες, όπως τα φασόλια (beans) και τα δημητριακά (grains), δεν καταναλώνονται κατά τη διάρκεια της νηστείας. Καφές και σοκολάτα (κακάο) που είναι ουσιαστικά bean δεν καταναλώνονται.

Αντίθετα, καταναλώνονται φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά προϊόντα. 

Κινόα και φαγόπυρο ανήκουν σε μια κατηγορία που ονομάζονται ψευδοδημητριακά και μπορούν να καταναλωθούν.

Η περίοδος αποχής ξεκινά από την ανατολή του ηλίου την ημέρα του Ekādaśī έως την ανατολή του ηλίου την επόμενη μέρα.

Γιατί δεν τρώγεται το ρύζι στο Ekadashi;

Υπάρχει ένας επιστημονικός λόγος πίσω από τη μη κατανάλωση ρυζιού στο Ekadashi. Η κατανάλωση τροφής που συγκρατεί πάρα πολύ νερό στο Ekadashi μπορεί να προκαλέσει αστάθεια καθώς το φεγγάρι προσελκύει το νερό και οι ακτίνες του φεγγαριού λέγεται ότι έχουν περισσότερη κοσμική ενέργεια αυτήν την ημέρα. Δεδομένου ότι οι κόκκοι ρυζιού περιέχουν πολλή περιεκτικότητα σε νερό, η κατανάλωσή του μπορεί να οδηγήσει στην επιδείνωση ορισμένων καταστάσεων όπως η κατακράτηση νερού, το κρύωμα, η ιγμορίτιδα κ.λπ.

Υπάρχει και μία ιστορία σχετικά με το ρύζι, σύμφωνα με την ινδουιστική μυθολογία.

Σύμφωνα με αυτήν, μια σταγόνα ιδρώτα από το κεφάλι του Μπράχμα, έπεσε στο έδαφος και έγινε δαίμονας. Όταν ο δαίμονας ζήτησε ένα μέρος για να ζήσει, τότε ο Μπράχμα του είπε πως μπορεί να υπάρχει στους κόκκους ρυζιού που καταναλώνουν οι άνθρωποι τις ημέρες του Ekadashi.

Πότε πέφτει το Ekadashi και πως υπολογίζεται

Η ημέρα που πέφτει κάθε Ekādaśī είναι σύμφωνα με τη θέση της σελήνης. 

Το ινδικό ημερολόγιο σηματοδοτεί την εξέλιξη από μια πανσέληνο σε μια νέα σελήνη χωρίζοντας την σε δεκαπέντε ίσα τόξα. Κάθε τόξο μετρά μια σεληνιακή ημέρα, που ονομάζεται tithi. Ο χρόνος που χρειάζεται η σελήνη για να διανύσει μια συγκεκριμένη απόσταση είναι η διάρκεια αυτής της σεληνιακής ημέρας. Το Ekādaśī αναφέρεται στην 11η tithi, ή σεληνιακή ημέρα. Αυτή αντιστοιχεί σε μια ακριβή φάση της σελήνης που αυξάνεται και φθίνει. Κατά το Ekādaśī του φωτεινού μισού του σεληνιακού μήνα, η σελήνη θα εμφανίζεται περίπου κατά τα 3/4 της πληρότητας της , και στο Ekādaśī του σκοτεινού μισού του σεληνιακού μήνα, η σελήνη θα είναι περίπου 3/4 σκοτάδι.

Υπάρχουν συνήθως 24 Ekādaśī σε ένα ημερολογιακό έτος. Περιστασιακά, υπάρχουν δύο επιπλέον Ekādaśī που συμβαίνουν σε ένα δίσεκτο έτος.  

Στα διάφορα ημερολόγια υπάρχουν κάποιες μικρές διαφορές ως προς την ακριβή ημερομηνία του κάθε Ekādaśī.

Εδώ παραθέτω τις ημερομηνίες για το υπόλοιπο έτος που προτείνονται ως οι πιο ευνοϊκές και ενεργειακά δυνατές από τον πνευματικό μου δάσκαλο.

Aυτές είναι πολύ ευνοϊκές ημέρες για την sadhana (πνευματική πρακτική) οποιουδήποτε είδους.

Επίσης μια άλλη κατάλληλη ημέρα για νηστεία και πνευματική πρακτική είναι και η ημέρα της Πανσελήνου, όπου και εδώ παραθέτω τις ευνοϊκότερες ημέρες για νηστεία. Θα παρατηρήσετε ίσως πως δεν συμπέφτουν με την ημέρα της Πανσελήνου ακριβώς, όμως είναι η ημέρα ενεργειακά πιο κατάλληλη, εαν επιθυμείτε μπορείτε να τηρείτε νηστεία στην ημέρα που δείχνει το κανονικό ημερολόγιο για την Πανσέληνο.

Σεπτέμβριος 2022

6/9 Ekadashi

9/9 Πανσέληνος

21/9 Ekadashi

Οκτώβριος 2022

5/10 Ekadashi

9/10 Πανσέληνος

21/10 Ekadashi

Νοέμβριος 2022

4/11 Ekadashi

7/11 Πανσέληνος

19/11 Ekadashi

Δεκέμβριος 2022

3/12 Ekadashi

7/12 Πανσέληνος

19/12 Ekadashi

Πένυ Λέβεντου

Δασκάλα Yoga